kutubhona

даъватни етказишга бошчилик қилишига хатар келиб чиқади. Шунинг учун бу масаланинг ҳақиқатини, яъни халифанинг даъватни етказишга бошчилик қилишига армиянинг таъсири жихатидан бўлган ҳақиқатини, бу таъсирнинг давлат ташқи сиёсатига хатари жиҳатидан бўлган ҳақиқатини идрок қилиш зарур бўлади. Зеро бу масаланинг ҳақиқатини идрок қилмаслик натижасида даъватни оламга етказишнинг тўхтаб қолиши ёки бошқача айтганда ташқи сиёсатнинг беқарор бўлиб, ёмонлашиши келиб чиқади.

Исломий давлатнинг ҳарбий куч-қудратини қуриш мудофавий тайёргарликнинг ўзигина бўлиб қолмай, балки халифанинг унга мусулмонлар нима асосда байъат беришган бўлса шуни адо этиши учун зарур бўлган муқаррар иш ҳамдир. Яъни давлатнинг Аллоҳ фарз қилиб юклаган даъватни етказиш вазифасини адо этиши учун зарур бўлган муқаррар ишдир. Бошқача айтганда давлатнинг ўз ташқи сиёсатини Аллоҳ фарз қилган тарзда юритиши ва доим самарали тарзда тўғри юритиши учун зарур бўлган муқаррар иш ҳамдир. Шунинг учун ҳарбий қудратни вужудга келтириш унинг уруш ҳолатидаги кофирлар террори, дўқ-пўписасига қарши ва уларнинг бостириб кириши эҳтимолига қарши Уммат эга бўладиган бирдан-бир қалқон эканлигидан ташқари у давлат ташқи сиёсатини исломий сиёсат қилиб қўядиган бирдан-бир тариқат ҳамдир.

Лекин Исломий давлатнинг кучли ҳарбий аппаратга эга ҳарбий куч-қудратни вужудга келтиришга албатта эътибор бериши лозим иш эканлиги ҳарбий ҳисоб-китобларнинг давлат ташқи сиёсатига ҳукмрон бўлишини ҳам, ҳарбий аппаратнинг ташқи сиёсатга озми-кўпми таъсири бўлишини ҳам англатмайди. Чунки ҳарбий раъй муайян ҳунар эгаси бўлган профессионал кишилар раъйи бўлиб, у вазифалари давлат билан бошқа давлатлар ўртасида уруш чиққан тақдирда давлатнинг ҳарбий устунлигини таъминлаш бўлган кишилардан чиқади. Уларнинг раъйи ҳамма эҳтиёт чораларини ўз ичига олиши табиий ва кутилган ишдир. Лекин бу раъйни эътиборга олишда у фақат бир тавсия эканлигидан нарига ўтмаслиги керак. Бу раъйнинг фикрлашлари шу муайян жиҳатдан нарига ўтмайдиган профессионал кишилар тавсияси эканлигидан нарига ўтиши жоиз эмас. Шунинг учун катта ва кичик барча нарсада бу тавсияга эргашиш тўғри бўлмайди. Уни фақат ташқи сиёсатни умумий баҳс қилинганда ўз ўрнида